maandag 19 september 2011

GOK-blog #2-5: "Deze keer gelukkig geen grote TV-camera voor onze neus..."

Het Groot Omroepkoor zingt de Psalmensymfonie van Igor Stravinsky en het Requiem van Wolfgang A. Mozart met het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons. Concerten: 14 t/m 18 september, Concertgebouw, Amsterdam. > Meer informatie

blogger vandaag (én alle foto's in dit blog): Yvonne Benschop, alt

Het laatste concert, het vierde op rij, van Strawinsky en Mozart. Er is duidelijk groei te merken, het koor went steeds meer aan de stijl van Jansons en andersom geldt hetzelfde. De solisten zijn op hun best (extra knap als je weet dat het hele concert vandaag live op radio wordt uitgezonden!) We gaan deze concerten missen. Maar morgen beginnen gewoon weer de repetities voor een volgend concert (in dit geval The War in Heaven van Gavin Bryars met de Radio Kamer Filharmonie o.l.v. Brad Lubman > zie hier voor meer informatie).

"Klààrstààn alstublieft!"
Hoe verloopt zo'n concertdag voor het Groot Omroepkoor ? Natuurlijk in de bus van Amsterdam naar Hilversum vice versa. Daarna meestal nog even repeteren/inzingen met Gijs [Leenaars, gastdirigent, red.], omkleden, opstellen boven op de gang achter de beroemde rode trappen, dan klinkt de sonore stem van René [productieleider Groot Omroepkoor, red.) "Klààrstààn alstublieft!" en gaan we op. Als de dirigent binnenkomt gaan we staan, samen met het orkest. Altijd aardig om te registreren of de damessolisten een passende requiemjurk aanhebben, en of het haar van Jansons wel goed zit. Staat mijn mobiel echt uit??? Hopelijk komt die opvlieger niet net voor dat fluisterzachte stukje! of: Deze keer hebben de sopranen gelukkig geen grote TV-camera voor hun neus...

Ik hoor u denken: "teiltje!"
Al die dingen kunnen tegelijkertijd door je heen gaan, maar dan geeft de dirigent de opmaat en klinken de eerste tonen - Al het bovenstaande is vergeten, we gaan muziek maken...!
De conclusie lijkt me inmiddels duidelijk: wij hebben de mooiste baan van de wereld, het is een feest en een voorrecht om op dit geweldige niveau muziek te kunnen maken (ik hoor u denken: "teiltje!", maar het is gewoon zo). We hebben vier keer voor een stampvolle zaal een geweldig concert gegeven, en een groot publiek (en onszelf) een enorm plezier gedaan. Dat daar door de dames en heren politici aan alle kanten aan geknaagd wordt, is absurd, onbegrijpelijk en dom, het enige argument dat we daartegen kunnen inbrengen is musiceren op het niveau dat we de afgelopen week hebben laten zien en horen. Laat dat voor zichzelf spreken.

GOK-blog #2-1 > GOK-blog #2-2 > GOK-blog #2-3 > GOK-blog #2-4

donderdag 15 september 2011

GOK-blog #2-4: "Zo begint een meesterwerk..."

Het Groot Omroepkoor zingt de Psalmensymfonie van Igor Stravinsky en het Requiem van Wolfgang A. Mozart met het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons. Concerten: 14 t/m 18 september, Concertgebouw, Amsterdam. > Meer informatie

blogger vandaag: Yvonne Benschop, alt

Het eerste ´officiële´ concert. Zelfs na zoveel jaar is er nog steeds die prettige spanning, de wetenschap dat er iets leuks gaat gebeuren, zoals een verjaardag of Sinterklaas. De zaal zit stampvol, het is leuk om vlak voor het concert boven in de gangen het publiek te observeren. Een kleurrijke verzameling muziekliefhebbers, die zich merkbaar verheugen op een mooie avond. Strawinsky's Psalmensymfonie zal niet in ieders CD-verzameling staan, maar het Mozart Requiem is ook voor het publiek een oude bekende, al was het maar door de film Amadeus.

We beginnen met Strawinsky, de eerste verrassende opmaat voor het orkest knalt er spatgelijk uit, meteen is de zaal vol energie. Het eerste deel is steviger aangezet dan tijdens de generale repetitie van die ochtend, dus het is zaak voor ons de krachten goed te verdelen. Het is meeestal doodstil in de zaal, alleen jammer dat er net op een paar stille momenten iemand loeihard doorheen hoest... Het prachtige Laudate aan het einde met zijn langzame dynamische opbouw wordt afgerond door een plotseling fluisterzacht "omnis spiritus laudet Dominum" , een moment om kippenvel van te krijgen.

Na de pauze Mozarts Requiem. De solisten komen op, de dames chic gekleed in stemmig zwart, de heren in rokkostuum. De eerste maten hebben op mij hetzelfde effect als het begin van Bachs Mattheuspassion: zo begint een meesterwerk. Het stuk ontvouwt zich onder de bezielende leiding van Jansons. Koor, orkest en solisten zijn in topvorm, met name de sopraan heeft een engelachtige klank die het solistenkwartet letterlijk naar grote hoogten brengt. De violen in het Lacrimosa spelen vlinderlichte tranen... In de laatste fuga begin ik wel te voelen dat we al twee concerten achter de rug hebben die dag, vooral de voetjes beginnen te protesteren...
Het publiek is laaiend enthousiast, ze voelen net als wij dat ze deel hebben uitgemaakt van een prachtige uitvoering van deze twee meesterwerken.

PS Wel jammer dat het Groot Omroepkoor niet genoemd wordt op de poster van het Concertgebouw...

GOK-blog #2-1 > GOK-blog #2-2 > GOK-blog #2-3

woensdag 14 september 2011

GOK-blog #2-3: "Ook hier neemt Jansons alles lichter"

Het Groot Omroepkoor zingt de Psalmensymfonie van Igor Stravinsky en het Requiem van Wolfgang A. Mozart met het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons. Concerten: 14 t/m 18 september, Concertgebouw, Amsterdam. > Meer informatie

blogger vandaag: Yvonne Benschop, alt

De generale repetitie in het Concertgebouw met het KCO o.l.v. Mariss Jansons. We beginnen met de Psalmensymfonie van Strawinsky. Even twijfel ik of we wel dezelfde dirigent hebben als op de pianorepetitie... Misschien heeft hij een tweelingbroer ? Meteen vanaf de eerste noot is zijn benadering veel lichtvoetiger, bijna swingend. Heerlijk soepel en relaxed neemt hij ons bij de hand door het eerste deel. Een gevaarlijk deel voor de zangers, door de langzame steeds hoger kruipende climax aan het einde, waarbij je je zo prettig kunt verzingen als je niet oplet. Deze keer bereiken we het einde moeiteloos en zonder inspanning. Zonder daarbij aan ritmische precisie en muzikale spanning te verliezen. Dirigeren is toch een beetje toveren... Bij het felle prachtige spel van de kopersectie, bijna bigband-achtig, kun je niet stil blijven zitten, geweldig!

Dan naar Mozart. Ook hier neemt Jansons alles lichter, waardoor je je krachten beter kunt verdelen. Al meteen aan het eerste begin, met een betoverende solo van de fagot, is de sfeer gezet. Mooie soepele lijnen, veel aandacht voor dictie, waardoor de details binnen het legato niet verloren gaan. In het Voca Me moeten de sopranen en alten zo licht en fluisterzacht zingen, dat het klinkt alsof het rechtstreeks uit de hemel komt.
We hebben geluk: het solistenkwartet vormt een prachtig ensemble, met als hoogtepunten het Benedictus en het Recordare. Vier goede zangers bij elkaar zetten betekent niet automatisch dat ze ook echt sámen goed kunnen zingen, maar deze vier hebben het uitstekend begrepen. Heel bijzonder.
Ik zag er best tegenop om twee keer op één dag beide stukken volledig te moeten zingen (vanmorgen op de repetitie èn vanavond op het concert), maar nu er zo mooi gemusiceerd wordt met zoveel gevoel voor proportie is die angst achteraf ongegrond geweest. Integendeel, vanavond mogen we nog een keer!

GOK-blog #2-1 > GOK-blog #2-2

dinsdag 13 september 2011

GOK-blog #2-2: "Het is meteen duidelijk: dit wordt de stevige variant!"

Het Groot Omroepkoor zingt de Psalmensymfonie van Igor Stravinsky en het Requiem van Wolfgang A. Mozart met het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons. Concerten: 14 t/m 18 september, Concertgebouw, Amsterdam. > Meer informatie

blogger vandaag: Yvonne Benschop, alt

Avondrepetitie met Mariss Jansons in de theaterzaal van het Amsterdamse Conservatorium. Het is druk in de kantine, veel jonge muziekstudenten. De gedachte bekruipt je: zullen die allemaal nog werk vinden als ze hun studie hebben afgerond?

Mariss Jansons komt binnen voor zijn derde repetitie van die dag. Hij is ontspannen en goedgehumeurd. Voor ons heeft hij een aangename verrassing: Hij vertelt ontdaan en verontrust te zijn door de bedreiging van het Groot Omroepkoor door het huidige politieke klimaat in ons land. Hij heeft namens het Koninklijk Concertgebouworkest al eerder schriftelijk zijn zorgen geuit naar het ministerie, en biedt aan om, als wij dat willen, nogmaals actie te ondernemen om zijn eerdere woorden kracht bij te zetten. Dit statement komt duidelijk uit de grond van zijn hart en wordt dan ook met luid applaus ontvangen. Iets om zeker nog op terug te komen!

We beginnen de repetitie met de Psalmensymfonie, Jansons vraagt om stevige dictie en ritmische precisie, en als je zijn felle ogen op je gericht ziet kun je ook niet anders. Altijd fijn als een dirigent zo betrokken is bij de koorklank en zo duidelijk kan laten zien wat hij wil. Prachtig legato in de lyrische gedeeltes, dit kan heel mooi worden!

Na een paar vrolijk gebrachte anekdotes over Strawinsky (wat heeft die man een aanstekelijk lachje!) beginnen we na een korte pauze aan Mozart. Het is meteen duidelijk: dit wordt de stevige variant! Ferme fortes, veel tekst en frasering en grote dynamische verschillen. De piano's (dat dan weer wel) fluisterzacht en dromerig, de fortes ruim en aangezet. In de wat hard klinkende repetitiezaal is het vrij overweldigend, maar in het Concertgebouw zal het waarschijnlijk allemaal wat minder extreem klinken.

Het wordt interessant om te horen hoe het samen met het orkest zal klinken, en of het koor er in slaagt bij zichzelf te blijven en niet meegetrokken wordt naar teveel geweld.

> GOK-blog #2-1

vrijdag 9 september 2011

GOK-blog #2-1: "Echte koorstukken, dus een feest om te zingen"

Het Groot Omroepkoor zingt de Psalmensymfonie van Igor Stravinsky en het Requiem van Wolfgang A. Mozart met het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons. Concerten: 14 t/m 18 september, Concertgebouw, Amsterdam. > Meer informatie

blogger vandaag: Yvonne Benschop, alt

De vakantie is voorbij, het Groot Omroepkoor begint weer met repetities. Bij de koffie worden vakantieverhalen uitgewisseld, leuke en soms minder leuke ervaringen gedeeld, iedereen heeft weer zin om te beginnen. Vakantie is heerlijk, maar zingen ook!
We repeteren vandaag onder leiding van Gijs Leenaars twee 'oude bekenden', de Psalmensymfonie van Strawinsky en het Requiem van Mozart. Twee fantastische, totaal verschillende composities in één programma, samen met het Koninklijk Concertgebouworkest, o.l.v. Mariss Jansons. Echte koorstukken ook, dus een feest om te zingen. De combinatie van het strakke en ritmische van Strawinsky tegenover het soms lyrische, soms dramatische, soms ontroerende van het Requiem is een uitdaging, we moeten alles uit de kast halen.

De sfeer is ontspannen, je ziet en hoort dat de koorleden na 7 weken stemrust genieten van deze 'toppers' (niet te verwarren met die andere toppers...). Volgende week maandag is er al een pianorepetitie met Mariss Jansons, er moet dus stevig worden doorgewerkt, maar daar weet Gijs wel raad mee !
We zijn erg benieuwd van welke kant Mariss Jansons deze stukken zal benaderen, wat hij weer voor nieuwe inzichten zal toevoegen aan deze twee koorfavorieten.

zondag 4 september 2011

RKF-blog #10 (slot): "Een productie als deze laat zich vergelijken met een bergwandeling"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor repeteren aan Der Freischütz, een opera van Carl Maria von Weber, de opening van het ZaterdagMatinee-seizoen op 3 september a.s.

blogger vandaag: Frits Wagenvoorde, 2e viool

TOP!


Eindelijk was het dan zover. Ons eerste 'serieuze' optreden dit seizoen met een concertuitvoering van Der Freischütz van Carl Maria von Weber als opening van het nieuwe Matineeseizoen. De verwachtingen waren hooggespannen, en werden wat mij betreft volkomen waargemaakt. Het werd een memorabele uitvoering, waarin schitterend werd gezongen en prachtig gespeeld. Een productie als deze laat zich vergelijken met een bergwandeling (bedacht ik deze zomer toen ik in de Pyreneeën wandelde): klimmend naar de top vang je af en toe, door de bomen, een glimp op van een mooi vergezicht. Maar de ultieme ervaring, het weidse panorama van 360 graden, krijg je pas als beloning voor al je inspanningen op de top.

Zo is het ook tijdens het repetitieproces van een dergelijke productie. Je moet je door al die nieuwe noten heenworstelen, het moet natuurlijk vaak over, gaandeweg wordt er langere fragmenten doorgespeeld, er komen zangers bij, het koor gaat meedoen. Maar uiteindelijk voor publiek op het concert komt de dimensie erbij waar het uiteindelijk om gaat. De grote spanningsboog van de uitvoering, waardoor alles op zijn plaats valt, uitzicht over bergtoppen, de wereld aan je voeten. Vergeten zijn de vermoeide benen en de pijnlijke voeten bij het aanschouwen van een dergelijk vergezicht. Vergeten het gezucht en gesteun tijdens de repetities met zo’n beloning: een topervaring die kan worden toegevoegd aan de toch al rijke geschiedenis van de ZaterdagMatinee.

> luister het concert terug
> komende concerten van de Radio Kamer Filharmonie

> RKF-blog #1 > RKF-blog #2 > RKF-blog #3 > RKF-blog #4 > RKF-blog #5
> RKF-blog #6 > RKF-blog #7 > RKF-blog #8 > RKF-blog #9

vrijdag 2 september 2011

RKF-blog #9: "Ik vind de cynische tekst af en toe huiveringwekkend"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor repeteren aan Der Freischütz, een opera van Carl Maria von Weber, de opening van het ZaterdagMatinee-seizoen op 3 september a.s.

blogger vandaag: Marjolijn Oonk, 2e viool

O wat klinkt alles toch mooi in het Concertgebouw! Maar dat hoort u zaterdag zelf in de zaal of op de radio. Wij orkestmusici hebben nu een behoorlijk goed beeld van de opera Der Freischütz. Eén van de sterke punten is de tekst, opmerkelijk genoeg. In plaats van ellenlange tamelijk zwakke dialogen spreekt acteur Markus John een tekst uit van Steffen Kopotzky, tien jaar geleden geschreven voor een productie van de opera bij de WDR. Er is een cd van gemaakt: Bruno Weil dirigeert Capella Coloniensis en Kopotzky heeft een essay geschreven in het booklet.

“Dort, wo ihr Lichter spielen seht, da spür ich Schatten.
Ich träume euch – ich sehe nichts.
Ich höre eure Stimmen, wie von fern.
Sie sind Musik für mich.”


Het is een intelligente tekst, vindt Markus John, prettig uit te spreken met een goed ritme. Het Kwaad en de Duivel komen uit de opera, zijn naam Samiel wordt heel vaak genoemd. Ik vind de cynische tekst af en toe huiveringwekkend.

“Ich hör den Schuss bevor er fällt.
Aus weiter Zukunft hör ich Schüsse fallen.”


Op het hoogtepunt van Der Freischütz maken de duivel en Kaspar samen met Max betoverde kogels. Onschuldige Max krijgt het recept:
“Hier is het lood – wat scherven van gebroken kerkvensters (die vind je zo!) – wat kwikzilver! – drie kogels die al doel getroffen hebben! – het rechteroog van een weidehop! – het linker van een linx! – en dan de kogelzegen!”

Veel plezier zaterdag! We maken van deze productie een cd, dus nagenieten is ook nog mogelijk.

> RKF-blog #1 > RKF-blog #2 > RKF-blog #3 > RKF-blog #4
> RKF-blog #5 > RKF-blog #6 > RKF-blog #7 > RKF-blog #8

donderdag 1 september 2011

RFO-blog #5 (slot): "De laatste noot had nog niet geklonken of de euforie barstte los"

Het Radio Filharmonisch Orkest speelt het 25e Pianoconcert van Mozart (solist: David Fray) en de 8e symfonie van Bruckner tijdens de Robeco Zomerconcerten op vr 26 aug en de BBC Proms op di 30 aug; tussendoor maakt het orkest nog een cd-opname van de 8e van Bruckner; alles onder leiding van chef-dirigent Jaap van Zweden.

blogger: Henk de Vlieger, slagwerk

EEN LANG GEKOESTERDE WENS

I’ve performed at the Royal Albert Hall. Het staat zwart op wit op de button, die vandaag mijn jasje mag sieren. Dat jasje ligt losjes naast me, op een vrije stoel. Er is ruimte genoeg in de bus die onze groep van het hotel naar luchthaven Stansted brengt. Ieder heeft twee stoelen tot zijn beschikking. De rit zal langer duren dan de vlucht, straks. Erg spraakzaam ben ik niet. De meeste collega’s trouwens ook niet.

Flarden Bruckner spoken door mijn duffe hoofd. Het concert van gisteren was een zeer indringende ervaring. Vanaf mijn positie achterin het orkest, of beter gezegd: boven het orkest, heb ik de hele symfonie geconcentreerd op me kunnen laten inwerken. Met een onderbreking van die half a minute of fame waarin ik zelf mocht meespelen. Voor het eerst in deze week had ik het gevoel dat ik enigszins vat kreeg op Bruckners muzikale betoog. De monumentale thema’s die zich maar niet willen ontladen, de talloze onderbrekingen, komma’s, plotseling opduikende neventhema’s, het is lastig om daar als dirigent richting aan te geven. Jaap van Zweden deed het gisteren op overtuigende wijze! Voor zover je dat van een Brucknersymfonie kan beweren zat er zowel rust als vaart in de uitvoering. Het was Jaaps debuut (als dirigent) in de BBC Proms en ik kreeg de indruk dat hij er enorm van genoot. Steeds vaker gingen zijn gebaren vergezeld van een glunderende blik. Het orkest was dan ook enorm op dreef en profiteerde hoorbaar van de week die aan dit concert vooraf is gegaan. Het leverde een Bruckner VIII op, die ik niet snel zal vergeten.

Ook voor het orkest was dit een debuut in de BBC Proms. Een lang gekoesterde wens die eindelijk in vervulling ging. We zijn het gewend om voor volle zalen te spelen, maar een uitverkochte Royal Albert Hall is wel een heel bijzondere ervaring. Je bent letterlijk omgeven door duizenden toehoorders. Ondanks de enorme mensenmassa bleek het een zeer aandachtig, geconcentreerd publiek. Vanuit mijn positie kon ik goed de gezichten waarnemen van de concertgangers die een staanplaats hadden veroverd op de vloer voor het orkest. Gisterenmiddag hadden we ze al gezien in de rij die zich vormde op een pleintje naast het gebouw. Het zag er uit als een gemoedelijk bivak, compleet met dekens en gasbrandertjes. Er zijn ongeveer duizend low budget staanplaatsen beschikbaar en hoe vroeger je erbij bent hoe groter de kans dat je helemaal vooraan in de zaal, leunend tegen een balustrade, het concert kunt meemaken. Mensen die spataderen riskeren door tachtig minuten doodstil te blijven staan moeten toch wel verbeten muziekliefhebbers zijn. Het bejaarde dametje dat ‘s middags voorin de rij een boek zat te lezen, had inderdaad een plaatsje gevonden bij de balustrade, direct voor de cellogroep. Ze heeft de hele symfonie met een gelukzalige glimlach gevolgd. Aan de gezichten van anderen kon ik aflezen dat ze de symfonie door en door kennen: lippen die een kwintolenritme meededen, blikken die zich altijd naar de juiste instrumenten richtten, instemmend geknik na een goed gelukte tempoverandering. Het was een geweldige ervaring om je als orkest omgeven te voelen door zoveel positieve aandacht!

De laatste noot had nog niet geklonken of de euforie barstte los. Bravogeroep, daverend applaus, gejuich, voetgetrappel, synchroon klappen, het kon allemaal niet op en we lieten het ons zeer welgevallen. In het gangetje achter het podium ging het nog even door. Er werd volop gezoend en geknuffeld, want we hadden een prestatie geleverd waar we terecht trots op mochten zijn, ja, we hielden van elkaar! Onze toekomstige chef-dirigent Markus Stenz (zie foto) dook plotseling op en hij hield niet op met zijn congratulations. Terug in het hotel wachtte ons nog een afterparty. Een toespraakje van onze manager Kees Dijk, die citeerde uit een Nederlandse krant dat we echt bij de wereldtop behoren. Ach ja, het best bewaarde geheim van Hilversum. Na mijn tweede bier en derde diepgaande gesprek verscheen Jaap onder luid gejoel. Ook hij hield een kort toespraakje, onder andere over de schat die zijn opvolger Markus straks gaat erven. Nog maar een bier dan, en nog een, wat kon het schelen. De gesprekken waren allang niet meer zo serieus, Pas toen ik geen woorden meer kon vinden om uit te drukken wat ik voelde, bedoelde, en geen druppel bier meer door mijn strot kreeg, werd het tijd om mijn kamer op te zoeken. Het lukte wonderwel.

De “Royal Alco Hall” eist deze ochtend zijn tol. Terwijl de bus zijn laatste miles naar het vliegveld aflegt en de dufheid maar niet wil verdwijnen vraag ik me af of ik eigenlijk nog wel een blog moet schrijven. Hoe? Wat? En bovendien: wanneer? Ergens schuin achter mij fluit een collega virtuoos tussen zijn tanden. Flarden Bruckner…

> Lees hier de recensies

> RFO-blog #1 > RFO-blog #2 > RFO-blog #3 > RFO-blog #4